Изградбата на новиот Аеродром Берлин Бранденбург: од предизвик – до кошмар!

Берлин е град кој во годините после Втората светска војна па сè до октомври 1990 година бил поделен на два дела, Западен Берлин – кој припаѓал во БДР (Bundesrepublik Deutschland) и Источен Берлин – кој припаѓал во ДДР (Deutsche Demokratische Republik). Овие два тогаш засебни града, како во секој друг поглед, така и во инфраструктурен, со текот на годините се развиваале согласно политиките и потребите на истоимените држави.

Во Западен Берлин освен постоечкиот Аеродром Темпелхоф, кој е изграден и пуштен во употреба во 1923 година, во 1960 година полетува првиот патнички авион од Аеродромот Тегел, кој се наоѓа во северозападниот дел од градот. Во Источен Берлин со доадаптација и реконструкција на дотогашната фабрика за производство на авиони Хеншел, во 1947 се пушта во употреба Аеродромот Шонефелд, кој се наоѓа на јужната граница од градот во Сојузната Држава Бранденбург.

По соединувањето на Германија и отстранувањето на границите, како и на ѕидот кој неприродно го делел Берлин на два засебни града, започнува предизвикот на урбанистичко, а со тоа и на инфраструктурно хармонизирање. За таа цел, речиси само еден месец по паѓањето на берлинскиот ѕид, се формира стручна комисија за инфраструктурно реорганизирање на патничкиот и товарниот воздушен сообраќај во главниот град.

Понатамошното функционирање на Аеродромот Темпелхоф, кој се наоѓа близу централното градско подрачје, се смета за критично и за таа цел веднаш интензитетот на сообраќајот е намален.

Аеродромот Тегел, чија заштитна ограда на деловите до пистата се дели од станбените блокови само со еден булевар, повеќе е од јасно дека во еден проект за светска метропола нема место.

Поради овие причини се започнува со планирање на нов концепт за централен Аеродром Берлин-Бранденбург, чија локација од сите стручни параметри најсоодветствува со постоечкиот Аеродром Шонефелд, а со тенденција сите останати да се затворат.

Главни аеродромски терминали Т1 и Т2 – план и изградба

Идејниот проект за новиот централен Аеродром ги опфаќа во целост капацитетите на постоечкиот Аеродром Шонефелд (сега терминал – 5). Се планира уште една писта – јужна, меѓу која и постоечката – северна, се лоцираат нови два главни терминали Т1 и Т2 вклучувајќи и многу придружни објекти, како што се царински терминали, магацини, катни гаражи, хотели и сл. Железничката линија од станицата Шонефелд се продолжува до самата зграда на терминал-1 со што се овозможува брз и лесен трансфер на патниците како до центарот на Берлин така и до други градови од државата.

После многу изработени студии и проекти, во септември 2006 год. се започнува со изведба на инфраструктурните објекти. Во месец април 2007 година главните терминални згради (Т1 и Т2) добиваат дозвола за градба, а по изработката на тендерска документација и изборот на изведувач, во јули 2008 год. се започнува со градба на истите. Планиран датум за пуштање на Аеродромот во употреба е 30 октомври 2011 година. Во 2009 година главните проектанти добиваат измена на проектната задача, односно новиот аеродром наместо капацитет од 22 до 25 милиони патници годишно, треба да има 27 милиони. Поради ова се менуваат изведбените проекти и истите се приспособуваат на веќе изградените делови од карабината, а датумот за пуштање на Аеродромот во употреба се поместува за 3 јуни 2012 год. Иако менувањето и надоградувањето на изведбените планови во текот на градба е стандардна и рутинска процедура кај сите чинители, односно учесници во проектот, сепак во овој капитален проект истото се покажало помалку успешно. При вршењето на редовните стручни контроли од страна на надлежниот државен стручен орган и стручните институти и фирми ангажирани од нив, се констатирани голем број на недостатоци, поради кои официјално на 8 мај 2012 година е одложено планираното пуштање во употреба на Аеродромот предвидено за 3 јуни 2012 година. Истото се пролонгира неколку пати, се до месец април 2020 година кога добива употребна дозвола, а официјално е пуштен во употреба на 31 октомври 2020 година.

За утврдување на виновниците за големиот број на недостатоци кои придонесоа до огромни дополнителни трошоци и осумгодишно пролонгирање на пуштање во употреба на главните аеродромски терминали Т1 и Т2 се ангажирани сите надлежни институции на СР Германија и се преземени соодветни мерки и активности.

Констатирани недостатоци во 2012 година при изградбата на новите терминали и нивно отстранување

Дел од недостатоците кои се констатирани при интензивните контроли и надзор во 2012 година се следниве:

Речиси 4.000 простории се погрешно нумерирани, кои се наоѓаат во делот каде терминалите се репроектирани. Нумерацијата кај овие простории е важна сама по себе, бидејќи истата ја следат вентилациските системи и затворачи, системите за дојава и превенција од пожар итн.

Како резултат на репроектирањето се добиваат услови за повеќе техничка опрема, а истото повлекува и повеќе електроинсталација, која за жал на некои места е поставена спротивно од правилата за превентивна заштита од пожар. На пример: каблите минуваат, односно се вкрстуваат со главна линија за греење или водовод (топла + ладна вода); некои траси содржат поголем број на кабли од дозволеното; кабли без соодветна отпорност на пожар и сл. Со цел отстранување на сите овие недостатоци, потрошени се дополнителни 90 км кабел и пропратно голем број неопходни припремни и завршни градежни работи.

При монтажа на оваа дополнителна инсталација, се оштетени огромен број на противпожарни прегради (Brandschott)  или пак поминуваат низ ѕид кој има отпорност на пожар од 90 минути, а самиот пробив не е обработен. Истите се констатирани од стручен надзорен тим со направени детални контроли на целиот објект, фотодокументирани и обележани во план, кои подоцна се репарирани.

Кај преграден масивен ѕид со отпорност на пожар од 90 минути е констатирано дека отворите предвидени за спроведување инсталации не се затворени.

Истите се санирани со противпожарен малтер.

Мора да се напомене, дека вакви слични недостатоци се евидентирани и на други преградни или носечки ѕидови, кои подоцна соодветно технички се санирани.

Траси со кабли што се наоѓаат во плафонскиот дел од повеќе простории не се со дополнителна заштита од пожар, иако според концептот за превентивна заштита од пожар е предвидено.

Со цел да се отстрани недостатокот, истите дополнително се бандажирани со противпожарна фолија.

Во одредени простории е констатирано дека чистата висина на подигнатиот под е толку голема што треба да се постават во самиот под дојавувачи на пожар и распрскувачи. Бидејќи истото е оперативно-технички особено комплицирано, а финансиски големо оптоварување, се одлучува, на деловите каде е потребно да се постави минерална волна отпорна на пожар > 1.000 °C и така да се добие потребната висина.

Многу продори на инсталации низ меѓукатната конструкција не се обработени согласно важечките прописи и стандарди за превенција од пожар.

Ова особено е евидентно во деловите каде има подигнати подови и технички соби.

Системите за распрскување како и за вадење на чадот во случај на пожар, на одредени места не функционирале во целост.

Погоре се наведени само дел од групата на недостатоци кои се забележани при проверките пред техничкиот прием на Аеродромот во 2012 година. Инаку листата била многу долга и се состоела од неколку илјади точки. При крајот на 2019 година е пријавено на надлежните органи дека сите констатирани дефекти се отстранети. За таа цел, во периодот од јануари до крајот на март 2020 година на повеќе места во главните терминални згради се вршат испитувања – симулација на пожар т.н. тестови на чад и загревање, каде присуствуваат сите надлежни чинители на проектот.

Со ова се констатира комплетното однесување на објектот во случај на пожар вклучувајќи ги сите безбедносни системи за дојава и превенција, а појавените евентуални недостатоци се регистрираат и коригираат. После успешните тестирања и примопредадената техничка документација на надлежните државни органи, главните терминални згради Т1 и Т2 во месец април 2020 година, после осум години одлагање, добиваат употребна дозвола.

Желбата да се направи централен аеродром во Берлин кој ќе биде конкурентен на најголемите и најатрактивни аеродроми во светот била преголема. Биле ангажирани најдобрите стручни лица, фирми, институти од цела СР Германија. Не се штедени ниту ресурси, а уште помалку финансии. Сепак се случува превид во реализацијата, преку кој надлежните државни органи, како во пресудната 2012 година, така и многу пати потоа, едноставно не можат да прогледаат низ прсти. Цврсто остануваат на ставот дека безбедноста е пред сè, исто како и законските прописи, кои мора да се почитуваат во целост во сите области на градежништвото, и во делот на превентивната заштита од пожари.

Иако овој проект на крај чини милијарди евра повеќе од предвиденото, сепак човечкиот живот и неговата безбедност се пред сè!

Автор: Горанчо ТОДОРОВ, дипл. град. инж.