Четири препораки за поголемо учество на граѓаните во енергетиката во Западен Балкан

Ниту една земја од Западен Балкан, сеуште не ги усвоила прописите за формирање и работа на енергетските задруги (заедници), како најразвиен облик на граѓанско учество во децентрализацијата, демократизацијата и демонополизацијата во енергетската транзиција. Ова е констатирано на втората регионална конференција „Енергетски задруги на граѓани/заедници за обновлива енергија“ одржана во Сараево. На конференцијата посветена на граѓанската енергија, која прв пат минатата година е организизана од страна на Регионалниот центар за одржлива енергетска транзиција (RESET) од БиХ и фондацијата Henrich Boll, учествуваа над 80 претставници од локалните заедници, експертската заедница, невладини организации, регулаторни агенции, електростопанствата, меѓународни организации и други.

Заклучено е и дека во сите земји од Западен Балкан, интересот на приватните инвеститори за изградба ан комерцијални фотонапонски електрани е исклучително изразен, додека истовремено развојот на граѓанската енергија преку енергетски задруги значајно зааостанува. Ваквата насока на развој на обновливата енергија нема да резултира во демократизација на енергетскиот сектор и активно учество на малите купувачи – домаќинствата и малите компании, во енергетската транзиција. Општ заклучок од конференцијата е дека владите и парламентите во регионот на Западен Балкан претставуваат главна препрека и тесно грло за ефикасна и одржлива транзиција. Тие немаат јасна визија и орпеделување, како ни стратегија и законодавна рамка за успешно спроведување на одржлива енергетска транзиција. Од одредени излагања можеше да се слушне и дека главно значењето и концептот на поддршка на граѓаните и локалните заедници не е препознаен, за разлика од развиениот свет.