Азурен допир на Франција и Италија, како место за средба на Британската и на Руската Империја

Веројатно не постои друг град каде на едно место толку јасно можат да се видат влијанијата на две земји, Франција и Италија. Од една страна тоа е француски град, медитерански град, меѓу синото Азурно Море и Прованса, од друга страна град што може да се најде во кој било дел од Лигурија, Италијанскиот Регион што се наоѓа во близина.

Ница е позната по својата единствена и разновидна архитектура, спој на стариот дел – Vieux Nice, каде што се наоѓаат типичните медитерански тесни улички, камени куќи, катедралата Свети Репарате и палатата Ласкарис и модерниот дел на градот кој најмногу го карактеризира шеталиштето Promenade des Anglais, веројатно најпознатиот симбол на овој град, и модерни згради на современиот град.

Во текот на 19 век градот урбанистички се развивал, и тогаш, покрај експанзијата се градат значајни објекти во стилот на бел епок, а денес ги прават препознатливите делови од архитектурата, како што е Медитеранската палата, која денес е луксузен хотел и вилата Масена, која е претворена во музеј.

Во текот на 20 век, градот продолжил да се шири, кон внатрешноста, каде се градат големи инфраструктурни проекти, модерни станбени и деловни згради. Кога се зборува за современата архитектура, најзначајни примери се Музејот на современа уметност (Musée d’art moderne et d’art contemporain) од 1990 година, проект на архитектите Yves Bayard и Henri Vidal, изработен од стаклени и бетонски коцки, распореден на 4.500 квадратни метри во десет изложбени простори.

Потоа станбената зграда Плаза, од 2018 година, конгресната палата Palais des Congrès Акропол, со изложбен центар во облик на пирамида и станбената зграда Меридиен (Le Méridien). И секако неизбежниот објект, Националниот музеј Марк Шагал, кој го проектирал архитектот André Hermant во соработка со големиот уметник. Hermant, кој работел со Ле Корбизје и со Огист Пере и останал доследен на своите уверувања и предложил трезвена, јасна и функционална зграда за постојаната поставка на Марк Шагал. Музејот свечено е отворен во 1973 година. „Исто така, би сакал ова место да прикажува уметнички дела и документи со висока духовност на сите народи, да се слушне нивната музика и поезија водени од срцето“. Воден од оваа желба, Марк Шагал, на возраст од повеќе од 80 години, ѝ донирал голем број дела на државата.

Влијанието на Италија е видливо насекаде, особено затоа што градот бил под управа на различни италијански градови држави како блиската Џенова, но и Пиза и Фиренца. Италијанските уметници биле инспирација за француските архитекти кои работеле на изградба на модерни вили во текот на 19 век.

Сепак, Ница е позната по две малку дијаметрално различни нешта, по големото шеталиште, Променада на Англичаните (Promenade des Anglais) и по познатата Руска православна црква Св. Николај.

Променадата на Англичаните го добила името по големиот број англиски туристи кои дошле на југот на Франција во 18 и 19 век, за да уживаат во убавината и медитеранската клима на градот. Како дел од трендот „гран тур“, Ница била неизбежна дестинација за богатите луѓе од Велика Британија. Тогаш шеталиштето било плажа со камчиња покрај морето, а Англичаните шетале во своите капути и шапки во форма на високи цилиндри што претставувало атракција.

Во текот на 19 век било изградено познатото шеталиште кое го променило изгледот на градот и му го дало карактерот што го има и денес. Променадата е една од најпознатите икони на Медитеранот и секако најпознатото шеталиште на југот на Франција. Долж неколку километри, шеталиштето нуди прекрасен поглед на морето, луксузни хотели, ресторани, кафулиња и пред сè многу луѓе кои доаѓаат тука за да го почувствуваат духот на градот.

Малку понатаму се наоѓа познатата Руска православна црква Св. Николај со своите  препознатливи куполи во форма на лук и обоена во пастелни бои.

Црквата е изградена кон крајот на 19 век, по налог на руското царско семејство Романови, кое било познато по своите врски со Ница, како место за молитва и богослужба за голем број Руси кои, како и Англичаните доаѓале да уживаат во сè што има да понуди овој град.

Сè до Револуцијата, во 1917 година, црквата била отворена, а бидејќи голем број Руси биле принудени да емигрираат, црквата била затворена до крајот на Втората светска војна.

Денеска црквата е реконструирана и е отворена за богослужби и посети. Покрај црквата, има и музеј кој ја прикажува историјата на руското присуство во Ница и претставува верна слика на духот на Руската Империја и на руската аристократија која го посетувала овој град.

Во текот на 1908 година рускиот цар Николај II заедно со сопруга царицата Александра, ја посетил Ница и за таа прилика градот бил украсен со руски знамиња. Покрај свечениот пречек, царскиот пар ја посетил и црквата.

Од друга страна, британскиот крал Едвард VII често ја посетувал Ница во текот на зимата и пролетта и учествувал во општествениот живот на градот. Истата, 1908 година го посетил градот, што предизвикало голема возбуда, а граѓаните му приредиле добредојде.

Покрај царевите и кралевите, Ница ја посетуваат и голем број аристократи, како што се принцезата Викторија од Германија, грофови од Париз и принцот и принцезата од Монако.

Посетите на познати припадници на аристократијата и богати луѓе од цела Европа придонесуваат за репутацијата на Ница како луксузна дестинација, додека во исто време овие богати посетители придонеле на различни начини за развојот на градот и неговата архитектура. За потребите на оваа елита, изградени се многу вили и згради, како и хотели, кои дополнително ја збогатија архитектурата на Ница.

Денес Ница, покрај својата репутација на некогаш аристократски град, е модерен град кој е приспособен на голем број посетители, со добро развиена инфраструктура како шеталишта, патеки, паркови и јавни површини. Покрај тоа, тука е и долгиот брег кој со право го носи името на азурен брег, дури и во студен ден делува аристократски, убав и голем. Ница е град кој нуди многу нешта, а пред сè прекрасно чувство кое создава спој на Франција и Италија, Прованса и Медитеранот. Како никаде на друго место во светот што го знаеле и царевите и кралевите.

Текст и фото: Ѓорѓе ЈОКИЌ, дипл. инж. арх.

(Специјално за Порта 3 од Ница)